Baltische zielen

Concertlezing met schrijver Jan Brokken, pianist Marcel Worms en violiste Ursula Schoch
Enige jaren geleden was Jan Brokken te gast in ’t Huis te Poort, samen met pianist Marcel Worms. Ze brachten samen een indukwekkende ode aan de Russische pianist Youri Egorov. Het was een kennismaking die van beide zijden zo goed beviel dat gelijk werd afgesproken weer een dergelijke avond te organiseren wanneer zich daarvoor een passende gelegenheid zou voordoen. Met de publicatie van het boek Baltische zielen, enige tijd geleden, is die gelegenheid gekomen. Wederom ondersteund door pianist Marcel Worms, maar nu ook door violiste Ursula Schoch, neemt Brokken ons mee naar de Baltische staten.
In zijn omvangrijke non-fictieboek Baltische zielen beschrijft Jan Brokken de geschiedenis van Estland, Letland en Litouwen aan de hand van vijftien families. Families die beroemdheden voortbrachten, of gewone stervelingen die meegesleurd werden door de maalstroom van opstanden, revoluties, oorlogen. Velen moesten vluchten, anderen eindigden hun leven in een Siberisch strafkamp, een Duits concentratiekamp, het slagveld of onder een Russische tank. De Baltische landen werden heen en weer geslingerd tussen de ideologieën van de 20e eeuw, tussen tsarisme en onafhankelijkheid, nazisme en communisme, reactionair en democratisch nationalisme. De lange strijd van de Balten mondde uit in de Zingende Revolutie van 1989-1991.
Bloedstollende verhalen over mensen die op de verkeerde plek woonden in een verkeerde tijd. ‘Ik kreeg er kippenvel van. Zó indrukwekkend,’ oordeelde Annejet van der Zijl, na lezing van Baltische zielen.
Estland, Letland en Litouwen zijn echte muzieklanden. ‘Zonder hun muziek,’ schrijft Jan Brokken, ‘zouden ze ten onder zijn gegaan.’ Rond zijn boek Baltische zielen stelde Jan Brokken een tekst- en muziekprogramma samen, met medewerking van pianist Marcel Worms en violiste Ursula Schoch. Zij voeren werken uit van de Estse componist Arvo Pärt, van diens leermeester Heino Eller, van Ester Mägi, een voorloper van Pärt, van de Letse componist Peteris Vasks en de Litouwer Jurgis Gaižauskas. Door de teksten die Jan Brokken voorleest, wordt duidelijk in welke politieke en maatschappelijke context hun muziek ontstond.

Marcel Worms studeerde piano aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam. Hij trad in meer dan honderd landen op en maakte vijftien cd’s. Met Jan Brokken bracht hij het tekst- en muziekprogramma Een hommage aan Youri Egorov. Over zijn vriendschap met legendarische pianist Youri Egorov schreef Jan Brokken In het huis van de dichter. Marcel Worms kreeg les van Youri Egorov.
Ursula Schoch studeerde aan de muziekhogeschool van Keulen. Zij begon haar loopbaan als tweede violiste bij de Berliner Philharmoniker. In 2002 werd zij benoemd tot eerste violiste en tweede concertmeester van het Koninklijk Concertgebouworkest in Amsterdam.