Tjitske Jansen m.m.v. Jasper Le Clercq, viool
Je hebt alles & je hebt mij
De gedichten van Tjitske Jansen zijn een feest om te lezen. Maar helemaal om ze te hóren lezen. Door haarzelf, met de opmerkelijke begeleiding van violist Jasper Le Clercq. Die daarvoor uiteraard vooral gebruik maakt van zijn viool, maar soms van andere voorwerpen, wanneer die voor een passender geluid kunnen zorgen.
Tjitske Jansen werd geboren in 1971 te Barneveld. Als achttienjarige wilde ze gaan schilderen op de kunstacademie in Arnhem. Toen dat geen succes bleek ging ze op de markt fruit verkopen. Daarna koos ze voor een studie Nederlands in Nijmegen, maar ‘de universiteit was niets voor mij.’ Ze keerde terug naar de Arnhemse Hogeschool voor de kunsten, deze keer voor de opleiding voor docent drama. Hier hield ze het vijf jaar vol en ze verloor haar hart aan het kinder- en jeugdtheater.
Het jaar 2001 werd voor haar het jaar van de poëzie. In de advertentiekolommen van de Volkskrant zag ze onder het kopje musici/artiesten een oproep voor een voordrachtswedstrijd in een Amsterdams eetcafé. Nooit eerder had ze gedacht dat ze haar gedichten zelf zou voorlezen, maar de debutante bleek een finaliste en tot haar eigen verbazing won ze zowel de jury- als de publieksprijs.
Literaire podia nodigden haar uit en met haar gedichten, die ze bij voorkeur ’teksten’ noemt wist zij velen te bekoren en te ontroeren.
Ze werd bekend van optredens op onder meer de Poëziemarathon, Poetry International, Lowlands en Literatuurfestival De Wintertuin; ze trok van het Oerol festival op Terschelling naar de Eerste Internationale Poetry Slam in Parijs.
In 2003 verscheen haar debuutbundel bij Uitgeverij Podium: Het moest maar eens gaan sneeuwen. Min of meer in tegenspraak met de titel laat de cover een zomerse foto zien van Tjitske als zesjarige met een felgekleurd zwembrilletje op. Want: ‘Als er een logisch verband zou zijn, is het voor mij niet meer spannend.’
Toch zijn haar gedichten, al zijn ze niet logisch, behoorlijk toegankelijk. Herkenbare situaties, of in ieder geval emoties, krijgen een licht absurde wending. Zoals in het gedicht ‘De idioot op het dak’. De titel verwijst naar ‘De idioot in het wak’ van Ingmar Heytze, die op zijn beurt weer het beroemde gedicht van Vasalis, ‘De idioot in het bad’ parafraseerde. De versie van Tjitske Jansen gaat over een vrouw die haar ex opzoekt. Als deze weigert open te doen, klimt ze op het dak van zijn huis in de hoop zo met hem in contact te komen. Ze komt terecht op de zolder van de buurman: ‘Sorry, sorry, sorry. Ik zeg: Ik ben geen inbreker.’
Op parlando wijze dicht Tjitske Jansen over grote thema’s als liefde, dood en verbondenheid. In verschillende vormen – miniaturen, maar ook prozagedichten – schrijft ze over een ochtendvogel die een ijzerzaagje nadoet, over een idioot op het dak, over het nadeel van er nog niet zijn, en over een pas aangeschafte Elvis-bril. Jansens debuutbundel werd goed verkocht (meer dan 10.000 exemplaren, het bestverkochte poëziedebuut sinds Voor wie ik liefheb wil ik heten van Neeltje Maria Min uit 1966!) en bovendien lovend ontvangen (zie hieronder).
Eind 2007 verscheen de tweede bundel van Tjitske Jansen, Koerikoeloem, een mozaïek van herinneringen en verbeelding. Het is geen conventionele dichtbundel, maar 156 kleine titelloze stukjes proza, geordend naar de thema’s school, vader, broer, pleeggezinnen, geliefden, psychiater, en samen een prozagedicht vormend. De fragmenten hebben een verhalende stijl en beschrijven de ‘levensloop’ van een vrouw: een jeugd in pleeggezinnen, een broer die haar sloeg, haar relaties en haar leven als dichter en actrice. Tjitske Jansen heeft in diverse interviews verteld over het autobiografische karakter van deze nieuwe bundel: “Dit nieuwe boek is heel persoonlijk. Maar ik heb het niet geschreven om exhibitionistisch te zijn. Het is eerder ‘inhibitionistisch’, als dat woord zou bestaan. Ik ben schaamteloos naar binnen. Dit ben ik, zonder masker. Dit is mijn leven zoals ik het beleefd heb. Het kan zijn dat het anderen pijn doet, maar dat is niet de bedoeling. Ik heb het voor mezelf geschreven. Dat het nu wordt gepubliceerd, interesseert me minder.” (NRC 3-12-2007)
In 2008 verscheen de schitterende cd Je hebt alles & je hebt mij, oude en nieuwe gedichten, met muziek van violist Jasper le Clercq.